R U H D O K T O R U

Büyük bir sınav yaklaşıyor ve konsantrasyon problemi yaşıyorsunuz. O halde biraz östrojen deneyin!

Bilim adamları östrojen hormonunun kimi kadınların düşünce sistemini geliştirirken, kimileri için de olumsuz etki oluşturabileceğini buldular.

Kaliforniya Üniversitesi’nden nerobilimciler, kadınların menstural dönemleri boyunca gerçekleşen hormon dalgalanmasının; beyni kafein, metamfetamin ya da popüler konsantrasyon ilacı Ritalin gibi etkileyebileceğini söylüyorlar.

Bilimadamları onlarca yıldır işler belleğin (working memory: kısa süreli bellek süreçleri) dopamin kimyasalına bağlı olduğunu bilirler. Aslında Ritalin gibi ilaçlar konsantrasyona yardımcı olan yapay dopaminlerdir. Araştırmacılar ayrıca fareler üzerine yaptıkları araştırmalarda, östrojenin dopamin salımını tetiklediğine dair kanıtlar buldular. Berkeley’de yapılan bu yeni araştırma; algının insanlardaki östrojen düzeyine bağlı olduğunu gösteren ilk araştırma olmakla birlikte, menstrual döngülerindeki değişken noktalarda neden bazı kadınların daha iyi bazılarınınsa daha kötü bilişsel yetilere sahip olabileceğini açıklıyor.

Berkeley’deki araştırmacılar genetik testlerle belirledikleri; ‘doğal olarak’ yüksek ya da düşük düzey dopamine sahip 24 sağlıklı kadını incelediler. Beklenildiği gibi, düşük düzeydekiler işler bellek görevlerini (tersten beş rakalmlı sayıyı tekrar etmek) yerine getirirken zorlandılar. Test, östrojen düzeyinin en yüksek seviyede olduğu yumurtlama döneminde (genellikle mensturasyondan 10-12 gün sonra) tekrarlandığında ise kadınların performansının yaklaşık %10 artmış olduğu gözlendi. Şaşırtıcı olarak, ‘doğal olarak’ yüksek seviyede dopamine sahip kadınların performansı bu döngüde karmaşık zihinsel görevleri yaparken düşüş gösterdi.

Bu araştırmayı yürüten doktora öğrencisi Emily Jacobs’a göre düşük seviyede dopamine sahip kadınlarda –genel popülasyonun yüzde yirmibeşi- yumurtlama dönemindeki yükselen dopamin bilişsel fonksiyonları keskin hale getiriyor, fakat yüksek dopamin seviyesine sahip olan kadınların 25%’inde ise yumurtlama dönemindeki performanslarında düşüş görülüyor. Kadınların yarısıysa bu iki durumun ortasında yer aldığı için çalışmanın bir parçası değil.

Çalışmanın ardından birçok sonuç elde edildi. “Kafein (dopamine salımını tetikler) ve Ritalin benzeri ilaçlar , bazı kadınlar için östrojenin yükseldiği ayın belli dönemlerinde daha az etkili –hatta zararlı- olabilir.” diyen Jacops bu durumun, kadın ve erkek beynindeki hastalıkları çalışan bilim adamlarına, yetenekte eşit olmasına rağmen kadın ve erkek beyinlerinin aynı olmadığını hatırlatacağını unut ediyor. Jacobs ayrıca şunları da ekliyor; “kadın ve erkek beyninin normal şartlardaki farkını çözene kadar, hastalık durumunda nasıl farklı olduklarını tahmin edemeyiz”.

Çeviri: ruhdoktoru.com

Kaynak: Scientific American