R U H D O K T O R U

Sigarayı bırakmak ister misiniz? O halde çikolata yemeyi alışkanlık haline getirin! Ya da en azından sizin için en cazip yiyeceklere karşı biraz hoşgörülü olun. Kaliforniya Üniversitesi’nden araştırmacılar Shmueli ve Prochaska yeni bir çalışmayla birkerede birden fazla sağlıklı yaşam davranışını kazanmanın iyi bir fikir olmadığını gösterdi.

Araştırmaya sigara içen 101 kişi ‘yiyecek cazibesi’ çalışmasında yer almak üzere davet edildi. Bu çalışmanın bir nevi meydan okuma olduğunu söyleyen araştırmacılar, katılımcıların bir dizi atıştırmalıklara (çiğ turptan yeni pişmiş brownielere) karşı direnciyle ilgilendi.

Katılımcılar rastgele seçilen yiyeceklerle birlikte (sağlıklı sebzeler veya daha cazibeli hamur işleri) tek başlarına bir odaya yerleştirildi. Görevleri şuydu: asla bu yiyecekleri yeme!

Araştırmacılar katılımcıların yiyeceklerin cazibesine kapıldıklarına emin oldular. Onlardan beş dakikalığına oturup bu yiyecekleri izlemeleri ve  her onbeş saniyede bir çalan zille önlerindeki tabakları yukarıya kaldırıp koklamaları istendi. Ardından onlara bu yiyecekler hakkında ne düşündükleri ve yeme istekleri soruldu.

Bu irade testinden sonra katılımcılar on dakika ara verdi ve araştırmacıların önceden belirledikleri, deneyin ikinci safhası başlamış oldu. Katılımcılar bu ara esnasında koridorda ya da dışarıda beklediler.

Peki araştırmacıların tam olarak bilmek istedikleri şey neydi: Sigara içenlerin 10 dakika dinlenme arasında bir sigara yakıp yakmamaları mı? (Evet!)

Aradan sonra araştırmacılar bir Smokerlyzer ile katılımcıların sigara içip içmediğini belirlemek için nefeslerindeki karbondioksit miktarını ölçtü. İşte sonuç: katılımcılardan cazibeli tatlılara direnenler (%53), daha az iştah açıcı olan yiyeceklere direnenlerden (%34) daha fazla sigara içti.

Neden? Elde edilememiş bir istek başka bir isteği güçlendirebilir, yani eğer birini elde edemiyorsanız diğeri size iki kat daha çekici gelebilir. Veya cazibeye direnmek strese neden olabilir, ve stres de sigara ihtiyacını tetiklemiş olabilir. Açıklamalardan biri de araştırmacılardan Baumeister’in kendini sınırlamayla ilgili teorisi. Eğer kişi kendini çok sınırlarsa iradesi güçsüz düşebilir. Bir isteğe direnerek iradenin zayıflamasıyla diğerine karşı direnememe olasılığı artar.

Sonuçlar, sigarayı bırakmaya yönelik yapılan diğer araştıma sonuçlarıyla tutarlı. Beslenmeye ilişkin danışma ya da diet programları gibi sigara bırakma müdahalelerinin başarısızlık oranları sadece sigara bırakmaya odaklanmadan yüksektir. Birkerede yaşam tarzını kontrol altına almaya çalışmak kulağa hoş gelebilir, fakat uzun soluklu değildir, özellikle sigara ve yemek hasretine ilk zamanlarda dayanmak çok zordur.

Sonuç: hayatınızda zor bir değişiklik yapmak için uğraşıyorsanız, sizin için önemli olan konular için enerjinizi saklayın. Eğer hem sigara hem de şekerli yiyecekler sizi çağırıyorsa, sizden müsamaha isteyen şekere izin verin. Bu alışkanlığı sonra da bırakabilirsiniz. Ya da yapılan çalışmaları temel alarak şunları söyleyebiliriz: çikolata sizin için iyidir. Ayrıca, belkide birkaç kilo almak daha uzun yaşamamıza yardımcı olabilir.

Kaynak: Health Psychology